Herba Thea: napar przyrządzany z liści i pąków rośliny z rodzaju Camellia – te banalne słowa zdają się idealnie pasować do czegoś tak popularnego i codziennego, jak czarna herbata.
Nic bardziej mylnego! Odstawcie na bok dostępne w każdym sklepie pudełka z czarnym suszem. Zapomnijcie o herbacianym pyle szczelnie zamkniętym w ekspresowych torebkach. Wasza prawdziwa przygoda z czarną herbatą dopiero się zaczyna!

Zrządzenie losu, czyli jak nieuczciwy armator podarował światu czarną herbatę.

Wiele wieków musiało minąć, zanim chiński napar rozprzestrzenił się po świecie. Do Europy zawitał wraz z arabskimi kupcami dopiero pod koniec XVI wieku. Legenda podaje, że jeden z przewożonych drogą morską ładunków zielonej herbaty (bo taką wówczas handlowano) zamókł podczas gwałtownego sztormu. Żeglarzom wprawdzie cudem udało się dopłynąć do wybrzeży Anglii, cały jednak ładunek wydawał się być niezdatny do użytku. Mokra herbata sfermentowała, zmieniając przy tym kolor i zapach. Była jednak zbyt cennym towarem, by ją wyrzucić. Odpowiedzialny za ładunek armator podjął ryzykowną decyzję: nakazał wysuszyć herbatę i dopuścić ją do sprzedaży. „Popsuta” herbata niespodziewanie tak przypadła do gustu nabywcom, że cały, początkowo przypadkowy proces, zaczęto przeprowadzać w pełni świadomie i w kontrolowanych warunkach.

Proces kontrolowany, czyli jak z zielonych listków powstaje aromatyczny, czarny susz?

Obecny proces wytwarzania czarnej herbaty, niewiele różni się od tego sprzed wieków. Ręcznie zrywane listki rozkładane są na specjalnych przewiewnych matach. Więdnąc, stają się bardziej delikatne i podatne na dalsza obróbkę. Następnie rozdrabnia się je na mniejsze fragmenty, dzięki czemu uwalniane są enzymy ułatwiające utlenianie. W ten sposób herbaciane listki fermentują do czasu, aż zmienią kolor na brązowy. Wtedy dopiero proces fermentacji przerywa się, osuszając listki gorącym strumieniem powietrza. Tak przygotowany susz sortuje się i szczelnie pakuje, by nie utracić cennego aromatu.
Czarna herbata poddawana jest utlenianiu znacznie dłużej niż herbata zielona, czy oolong. To właśnie dzięki temu procesowi, po zaparzeniu poszczycić się może głębszym kolorem i bardziej intensywnym smakiem.

Bogactwo aromatów, czyli jeden krzew w wielu odsłonach.

Odkrywanie, jak bardzo różnić się mogą smaki czarnych herbat, w zależności od warunków klimatycznych w jakich wzrastały, może przysporzyć Wam wiele radości. Mocna, ciężka, wręcz męska czarna herbata turecka w niczym nie przypomina delikatnej, naturalnie słodkiej, pachnącej biszkoptem czarnej herbaty kenijskiej. Cytrusową lekkość indyjskiej Sikkim, trudno porównywać do czarnej herbaty irańskiej o wyraźnie orzechowym posmaku… Przykłady można by mnożyć, nie ulega jednak wątpliwości, że różnorodność i bogactwo smaków czarnych herbat zachwyci nawet najbardziej wymagających smakoszy.

Przypatrzmy się jednak tym kilku gatunkom, które na świecie uchodzą za najbardziej znane i cenione:

Assam – klasyczna czarna herbata uprawiana w północno wschodnich Indiach, u podnóży Himalajów. Smak gotowego napoju jest wyrazisty i intensywny. Z łatwością można w nim wyczuć okraszone łagodną słodyczą akcenty kwiatowe.
Yunnan – Ta chińska herbata zadowoli miłośników subtelnych smaków i słodkawych aromatów. Łagodna i delikatna, pozostawia w ustach kwiatowy posmak. Nazwę górzystej prowincji Yunnan, w której jest uprawiana, przetłumaczyć można jako: „chmury z południa” lub „południowe obłoki”. Istotnie, smak pochodzącej stamtąd herbaty uznać można za niebiański.
Ceylon – Sri Lanka to niewielka wyspa dostarczająca światu 25 % spożywanej herbaty. Jest to produkt doskonałej jakości: napar przygotowany na jego bazie jest intensywny i wyrazisty. Cieszy zmysły głębokim, aksamitnym aromatem klasycznej czarnej herbaty.
Darjeeling – ulubiona herbata Elżbiety II, Królowej Anglii. Pochodzi z północnej części indyjskiego stanu Zachodnia Bengalia – prowincji Darjeeling. Ponad 80 „Herbacianych Ogrodów” położonych jest na wysokości dochodzącej do 2000 metrów n.p.m. Jest to herbata o charakterystycznym winnym aromacie i subtelnie owocowym posmaku.

Choć popularna, zawsze na topie. Czyli dlaczego warto docenić czarną herbatę?

Czarna herbata jako jedyna poddawana jest procesowi fermentacji całkowitej. To właśnie temu zawdzięcza swój szlachetny kolor, balansujący pomiędzy głęboką czernią a ciemnym brązem, oraz głęboki, charakterystyczny smak. To jednak nie jedyne zalety czarnej herbaty. Zawiera ona związki, które doskonale wpływają zarówno na zdrowie jak i urodę:

• Teina – herbaciany odpowiednik kofeiny o działaniu silnie pobudzającym
• Flawonoidy – zapobiegające zakrzepom i wzmacniające naczynia krwionośne
• Fluor – chroniący zęby przed próchnicą,
• Tanina – garbnik o działaniu kojącym i przeciwzapalnym. Okłady z czarnej herbaty złagodzą skutki oparzeń słonecznych, lub staną się pierwszą pomocą w przypadku drobnych skaleczeń. Czynniki hamujące rozwój bakterii, pobudzające trawienie i obniżające ciśnienie krwi.

Osoby pielęgnujące urodę naturalnymi sposobami, zainteresują się starymi, wypróbowanymi patentami naszych babek:
Zaparzone a następnie wystudzone torebki herbaty zredukują cienie pod oczami, opuchliznę i wrażenie zmęczenia.
Płukanki z czarnej herbaty stosowane na ciemne lub rude włosy, pogłębią ich kolor i przydadzą dodatkowego blasku.

Jak parzyć czarną herbatę, by oddała nam to co najlepsze?

Zacznijmy od przechowywania. Herbaciany susz bardzo łatwo wchłania obce zapachy. Należy więc przechowywać go w szczelnie zamkniętych i nieprzezroczystych pojemnikach.
Czarna herbata lubi zdecydowane działania. W przeciwieństwie do innych rodzajów herbat, zaparzamy ją wodą o temperaturze 100 st. C, czyli świeżo zagotowanym wrzątkiem, w proporcji: 0.5 do 1 łyżeczki suszu na 200 ml wody. Jeżeli zależy Ci na przyrządzeniu naparu w dzbanku dla większej ilości osób, niezbędne będzie dodanie dodatkowej łyżeczki suszu na każdy litr wody.
Czas parzenia zależy od gatunku, stopnia rozdrobnienia herbacianych listków, a także Twoich indywidualnych upodobań. Przyjmuje się jednak, że średni czas parzenia wynosi 3 – 5 minut. Po tym czasie napar należy odcedzić, aby garbniki wiążące się z teiną nie nasyciły go cierpkim posmakiem.
Prawidłowo zaparzona czarna herbata charakteryzuje się delikatnym smakiem i głębokim, pozbawionym goryczki aromatem.

Sposoby na Czarną herbatę, czyli jak ją pijają inni?

Czarna herbata to Na Wyspach Brytyjskich nie tylko smaczny napój, lecz przede wszystkim narodowa tradycja. W elegancką, porcelanową filiżankę nalewa się odrobinę mleka, zalewa przygotowaną w imbryku gorącą herbatą i ewentualnie słodzi. Zawsze w tej kolejności.
Czarna, mocna, gorąca, prosto z samowara – to rosyjski czaj. Tradycyjnie słodzony konfiturą. W sam raz na mroźne syberyjskie dni i noce.  
Czarna herbata jest produktem fermentowanym (teoretycznie zepsutym). Przez niektórych ortodoksyjnych wyznawców Islamu może być zatem uznana za produkt zakazany.

Turcja, choć tak od Anglii odległa, również uważana jest za kraj herbatą płynący. Tu herbata musi być zaparzona, w tradycyjnych połączonych ze sobą czajniczkach, mocna, i słodka do granic możliwości. Podawana jest w niewielkich szklaneczkach, kształtem przypominających kwiat tulipana.
Suute caj jest z kolei tradycyjnym napojem mongolskim. Herbata gotowana z dodatkiem tłuszczu zwierzęcego lub masła, przyprawiona mlekiem i solą wydawać by się mogła europejskim podniebieniom zjawiskiem nie do przyjęcia. Mieszkańcy mongolskich stepów nie wyobrażają sobie jednak bez niej życia.

Jak widać sposób na przygotowanie suszu herbacianego jest wiele. A odkrywanie ich to pyszna i ciekawa podróż. Wybierzecie się w nią z nami?